Onze verhalen
Herstel Hooge Platen Westerschelde
Boskalis Nederland levert eerste broedgebied op in kader van zeven eilandenplan Ongestoord broeden op kale eilanden die nét niet onder water verdwijnen. Dat is wat opdrachtgever provincie Zeeland haar kustbroedvogels biedt met de op 15 november 2022 opgeleverde vernieuwde Hooge Platen. “Een klein project in Boskalistermen, maar allesbehalve alledaags”, aldus omgevingsmanager Dries Hof. De Hooge Platen is een slik- en zandplatencomplex in de Westerschelde dat bij vloed bijna volledig onder water verdwijnt. Hof: “Dit herstelproject omvat twee zandsuppletiewerken middenin een Natura 2000-gebied. ‘De Bol’ aan de westzijde van de zandplaat stak al boven het water uit. Een nieuwe banaanvormige laag van 80.000 kuub zand gaat het eiland de komende jaren onderhouden als een soort zandmotor. De ‘Hooge Springer’ aan de andere kant van de plaat, hoogden we met 95.000 kuub zand op tot een pannenkoekvormig eiland, bedekt met 5.000 kuub schelpen. Niet alleen kustbroedvogels, maar ook andere dieren zoals zeehonden profiteren mee van deze nieuwe rustplaats.” Hergebruik lokaal baggerzand Over de herkomst van het materiaal waren alle partijen het eens: hoe minder vaarkilometers, hoe beter. Het kwam goed uit dat Boskalis dit jaar verantwoordelijk was voor het jaarlijkse onderhoudswerk aan de Sardijngeul bij Vlissingen, in opdracht van Rijkswaterstaat. De twee projecten combineren was meer dan logisch. “Als Rijkswaterstaat willen we er alles aan doen om de uitstoot van onze activiteiten zo laag mogelijk te houden”, zegt Tijmen Fongers, omgevingsmanager en medeverantwoordelijk voor de zoute baggerwerken van Rijkswaterstaat. “We stonden dus meteen achter het idee van Boskalis om het gebaggerde zand uit de Sardijngeul te hergebruiken voor deze herstelmaatregel onder het Natura 2000-plan. Dat we hiervoor wat moesten schuiven in onze onderhoudsplanning hadden we er graag voor over. Met onze beheerder hebben we gekeken naar het gevolg van later baggeren op de nautische veiligheid en de beschikbare hoeveelheden zand in de Sardijngeul. Onder de streep betekende deze oplossing voor zowel Rijkswaterstaat als het project Hooge Platen minder kosten en minder uitstoot, win-win dus.” Zeven Eilandenplan “Zeeland was ooit een dynamisch eilandengebied”, legt Wannes Castelijns, hoofd ecologie, landschap en erfgoed bij Het Zeeuwse Landschap uit. “Kustbroedvogels zoals de dwergstern en de grote stern hadden toen nog alle ruimte om veilig te broeden op de scheidslijn tussen het natte en het droge. Intussen zijn alle Zeeuwse eilanden met elkaar verbonden, de stranden druk met recreanten en de kustgebieden dichtbebouwd. Verbinding met het vaste land betekende de introductie van de vos en andere predatoren. Kortom, succesvolle voortplanting van deze vogels is nu steeds afhankelijker van de creatie van geschikte broedplaatsen zoals op de Hooge Platen.” Het werk aan de Hooge Platen maakt deel uit van het Zeven Eilandenplan. In dit plan – opgesteld door Het Zeeuwse Landschap en provincie Zeeland – worden zeven locaties in de Ooster- en Westerschelde aangewezen waar potentiële broedeilanden kunnen worden gecreëerd. “De projectlocaties op de Hooge Platen zijn daar de eerste twee van en zien we als een pilot”, zegt Castelijns. “Bij bewezen succes willen we verder kijken naar de andere locaties.” Het Zeven Eilandenplan is naast een kleine Europese subsidie grotendeels gefinancierd door provincie Zeeland. Gedeputeerde Anita Pijpelink geeft aan waarom: “De biodiversiteit staat onder druk, ook in onze provincie. We moeten zuinig zijn op wat we hebben en extra (robuuste) natuur ontwikkelen. Het opspuiten van de Hooge Platen is een van de grootste projecten in zijn soort van de afgelopen tien jaar.” Uitvoeringsvrijheid in kwetsbaar gebied Hoewel de uitvoering slechts 17 dagen in beslag nam, ging er een lang traject aan vooraf. Technologisch instituut Deltares ontfermde zich over de grote lijnen van het ontwerp. Vervolgens nam provincie Zeeland ingenieursbureau Arcadis in de arm om het ontwerp te specificeren en te vertalen naar een werkbaar contract. Onder andere morfoloog Jelmer Cleveringa en projectmanager Jorrit van Zanden werkten twee jaar hard om de opdracht op de markt te krijgen. Alleen al het regelen van de set met vereiste vergunningen en toestemmingen was een hele opgave. Niets is doorsnee, in een gebied met zulke hoge natuurwaarden.” Cleveringa: “We hebben vanaf het begin geprobeerd om de complexiteit van de uitvoering én het gebied goed te begrijpen. Enerzijds wilden we de aannemer voldoende speelruimte geven om het werk uit te voeren, anderzijds moesten we heel duidelijk zijn over de risico’s en beperkingen die komen kijken bij werken in dit Natura 2000-gebied.” Van Zanden: “Gesprekken met lokale deskundigen waren essentieel om gevoel te krijgen bij de omgeving en materie. Die gesprekken waren onder meer doorslaggevend bij onze keuze om de Hooge Springer te bedekken met een laag schelpen. Die bleken essentieel voor een goed broedhabitat én ideaal om verstuiving tegen te gaan.” Van Zanden benadrukt dat de ruimte voor deskundigheid en ervaring in het contract op professionele wijze is ingevuld door Boskalis Nederland. “Ondanks de complexiteit hebben ze het werk zeer deskundig en vlot uitgevoerd.” Toegewijd beheer Waar Boskalis zich intussen heeft teruggetrokken van de Hooge Platen, is het werk voor Het Zeeuwse Landschap pas net echt begonnen, benadrukt Castelijns. “De verdere uitvoering van het Zeven Eilandenplan is afhankelijk van het succes van deze pilot. Naast het monitoren van de vogelstanden gaan we ons actief inzetten om de Hooge Platen te beschermen tegen recreanten. Dat doen we met bebording en zelfs door op drukke dagen met een boot de wacht te houden. Zo geven we de natuur de ruimte die ze verdient.”
Boskalis gaat natuurherstelmaatregelen De Wieden uitvoeren
Natura 2000 inrichting De Wieden Er moeten maatregelen worden uitgevoerd om de bijzondere natuur in het gebied De Wieden tussen Muggenbeet en De Leeuwte te beschermen en te versterken. Inmiddels is bekend geworden dat Boskalis Nederland de werkzaamheden in opdracht van provincie Overijssel gaat uitvoeren. Meer leefgebied voor moerasvogels De Wieden vormt samen met de Weerribben het grootste laagveenmoeras van West-Europa. Het is een groot waterrijk gebied met riet, moeras, natte graslanden en bos. Bijzondere natuur in het laagveenmoerasgebied wordt vanaf volgend jaar beter beschermd. In bouwteam wordt nu gestart met de verdere uitwerking van het ontwerp en vanaf september 2022 start de realisatie. Projectleider Gerco Dam van de provincie Overijssel geeft in een persbericht aan dat er veel bijzondere planten en dieren leven: “Het is een geliefd gebied voor broedvogels zoals de purperreiger, bruine kiekendief en de grote karekiet. En als je goed luistert kun je het hoempende geluid van de schuwe roerdomp horen. Het verspreidingsgebied voor deze broedvogels is in de loop van de tijd drastisch afgenomen. Hierdoor staat het voortbestaan van bepaalde soorten onder druk. Dat geldt ook voor de grote vuurvlinder. Daarom maken we meer leefgebied voor ze.” “Elk project heeft zo zijn eigen uitdagingen”, aldus projectleider bij Boskalis Peter Kuiper. “In De Wieden bestaat die uitdaging bijvoorbeeld uit de drassige ondergrond en de kwetsbare natuur in het gebied. Hierdoor kunnen we niet met zwaar materieel werken om grond af te graven om nieuwe moerasgrond te ontwikkelen. We gaan komend jaar verder uitwerken hoe we dat precies aan gaan pakken.” Met Boskalis Natuurbouw waar Boskalis ecologen een vast onderdeel van het team zijn, legt Boskalis Nederland de focus op natuurherstel projecten. Op de foto: Het projectteam in De Wieden met Gerco Dam van de provincie Overijssel en Peter Kuiper van Boskalis in het midden. (Foto: Provincie Overijssel)
Nieuw land maken: IJburg
Boskalis Nederland levert in 2020 een nieuw kunstmatig eiland op in het IJmeer. Vijf vragen aan projectmanager Strandeiland IJburg Marcel ter Wengel die met zijn team dit nieuwe stukje Amsterdam aanlegt. Waar dient Strandeiland IJburg voor? “Amsterdam IJburg is vol. Strandeiland IJburg biedt nieuwe ruimte voor wonen en recreatie.” Hoe maakt Boskalis Nederland nieuw land? “Onze schepen voeren zand aan uit het Markermeer en het IJsselmeer. We brengen steeds een halve meter zand aan en laten dat even rusten. Na circa vijftien lagen komt het zand boven het water uit. De grond is in het begin nog erg vochtig en kan in een paar jaar tijd nog zo’n drie meter zakken. Om dit proces te versnellen, halen we het water uit het zand met een speciale methode naar boven. De voorbereidingen voor huizenbouw, zoals de aanleg van riolering en wegen, kan zo al snel beginnen.” Waarom is dit typisch een klus voor Boskalis Nederland? Boskalis Nederland heeft veel ervaring met het maken van nieuw land. Drie mooie voorbeelden zijn Maasvlakte II , het herstel van het bijna weggespoelde Griend en de aanleg van MarkerWadden, de eilandengroep in het Markermeer. In Amsterdam legden we 22 hectare nieuw land aan voor het centrumeiland van IJburg. Dat deden we met zand uit de directe omgeving. Wat is de uitdaging van werken in dichtbevolkt Amsterdam? “Vooral bezoekers van buitenaf weten vaak niet dat er werkzaamheden plaatsvinden. Surfers, kajakkers en andere (onervaren) waterrecreanten kennen de betekenis van onze boeien en borden niet. En je kunt niet zien wat er onder water gebeurt. Om onveilige situaties en vertraging van het project te voorkomen, hebben we een patrouilleboot ingehuurd die recreanten in de gaten houdt.” Wat voor duurzame keuzes maakt Boskalis Nederland voor project Strandeiland IJburg? “Ook op dit project gaan we milieubewust te werk. Enkele van de grote binnenvaartschepen en baggerwerktuigen die we inzetten zijn verbouwd zodat de uitstoot van stikstof tot 90 procent is verminderd. Ook door biobrandstof te gebruiken beperken we de CO2-uitstoot. Het zijn dure maatregelen, maar het zijn investeringen in de toekomst. Boskalis Nederland én de opdrachtgever worden blij van de milieuwinst.” Naast het kunstmatige eiland zal Boskalis ook een natuurgebied aanleggen van ruim 3 hectare bestaande uit een rietlandschap en een mosselbank. Door het natuurgebied reeds in deze fase aan te leggen kan de natuur zich eerder ontwikkelen Een kijkje nemen bij de aanleg van Strandeiland IJburg?
Op naar een veilig Groningen
Een 11,7 km lange dijk, een stadsstrand inclusief boulevard, een fietspad over de dijk. In Groningen combineren ze de dijkversterking tussen Eemshaven en Delfzijl met nieuwe recreatiemogelijkheden, vertelt projectmanager Gertjan Timmers. Recreatie op de dijk Boskalis Nederland werkte aan de versterking van de 11,7 km lange Groningse dijk. Daarnaast maakten we het dijkgebied aantrekkelijker met onder andere: een stadsstrand met een boulevard, ‘Marconi’, een fietspad over de dijk: ‘Kiek over de Diek’. De Gemeente Delfzijl en provincie Groningen financierden naast deze initiatieven gericht op recreatie ook enkele innovatieve duurzame projecten, zoals: een palenbos getijdepoelen onder de naam ‘Rijke Dijk’ een dubbele dijk met daartussen 37 hectare grond voor zilte teelt. Dialoog Opdrachtgever waterschap Noorderzijlvest gaf met een UAV-GC contract Boskalis Nederland veel verantwoordelijkheid. Projectmanager Gertjan Timmers: “In samenspraak met de opdrachtgever en het Hoogwaterbeschermingsprogramma (HWBP) hebben we afspraken gemaakt over ontwerp, planning en het contract. Die uitgebreide dialoog leidde tot een effectieve en prettige samenwerking.” Lage waterstand De uitvoering stelde het team voor uitdagingen. Door de lage waterstand van de rivieren was het moeilijk – soms zelfs onmogelijk – de benodigde klei aan te voeren. Gertjan: “Het is altijd fantastisch om te zien hoe gedreven mijn collega’s zijn om tot oplossingen te komen. Die inzet en collegialiteit was voor mij reden om na een uitstapje naar een andere werkgever terug te komen naar Boskalis Nederland!” Nieuwsgierig naar (de recreatiemogelijkheden op) de nieuwe dijk? Beleef de nieuwe dijk online
Dit is de Boskalis Way of Working
Sinds een paar jaar gebruikt Boskalis Nederland op elk project standaard de Boskalis Way of Working (WoW). Bedrijfsleider Johan van der Vorm legt uit hoe dit modulaire systeem werkt. En wat het oplevert: “Ons doel is voor iedereen meteen tastbaar." “Met WoW maken we projecten al in de voorbereidingsfase visueel", vertelt Johan. "Ons hele team en dat van de opdrachtgever weet zo waar we naartoe werken. We visualiseren projecten in modules en hangen ze letterlijk aan de muur. Zo ziet iedereen in een oogopslag hoe we elk onderdeel uiteindelijk gaan opleveren. Bovendien maakt het ons flexibeler. We kunnen losse modules waar nodig aanpassen of weglaten zonder de planning volledig om te gooien.” Eén taal Door WoW – dat is uitgedacht door onze eigen mensen - spreken we binnen Boskalis Nederland allemaal dezelfde taal. Het projectteam besluit gezamenlijk hoe het inrichtingsplan eruitziet. Zo is het doel tastbaar voor het hele team. Johan: “WoW bewees zijn diensten voor het eerst bij een grootschalig baggerproject aan de Nieuwe Waterweg en de Botlekhaven. Daar is in 26 weken vijf miljoen kuub bagger verwijderd. Om dat voor elkaar te krijgen, bespraken we tevoren onze aanpak met behulp van WoW-visuals. Door de plannen op deze manier te visualiseren, komt eventuele discussie in een vroeg stadium op gang. We maken al vooraf een gemeenschappelijke afspraak over de manier van opleveren. Dat is meteen een stevige basis voor een goed verloop van het project. Een goed begin, is het halve werk.” Kennismaken met onze Way of Working? Bel of mail Boskalis Nederland .